“With Great Power Comes Great Responsibility.” (“Büyük Güç Beraberinde Büyük Sorumluluk Getirir”) Spiderman’i hepiniz izlemişsinizdir… Bu sözler Uncle Ben’in Örümcekadam a verdiği öğütlerden biriydi. Belki son 20 yılda iyi bir vatandaş olmakla ilgili çok şey değişmedi ancak vatandaşların dünyası genişledi. Artık hem fiziksel hem de dijital dünyada diğer insanlarla bağlantılar, ilişkiler kuruyoruz. Bunu öylesine kanıksadık ki hayatımızın bir parçası haline geldi. İşte tam bu noktada dijital vatandaş olmanın yükümlülükleri ortaya çıkıyor. Nasıl ki fiziksel dünyada hak ve sorumluluklarımızı biliyor ona göre hareket ediyorsak, benzer normlar dijital ortamlar için de geçerli. Bu sebeple artık okullar sadece fiziksel yaşam için değil dijital yaşam içinde sorumluluk sahibi bireyler yetiştirme sorumluluğunu yüklenmiş bulunuyor.
Dijital Vatandaş Kimdir?
Dijital vatandaş bilgi ve iletişim kaynaklarını kullanırken eleştirebilen, online davranışlarının etik sonuçlarını bilen, ahlaki online kararlar alabilen, teknolojiyi kötüye kullanmayan, dijital dünyada iletişim kurarken ve iş birliği yaparken doğru davranışı teşvik eden vatandaştır.
Dijital Vatandaşlığın Dokuz Elementi?
Dijital vatandaşlığın 9 elementi Dr. Mike Ribble tarafından çeşitli araştırmalar sonucu eğitimcilerin dijital vatandaşlığı daha iyi anlamaları ve öğrencilerine en doğru biçimde aktarmalarını sağlamak için belirlenmiş bir çerçevedir ve bu çerçeve temel olarak günümüz ve gelecek için öngörülen teknoloji konularına odaklanacak şekilde esnek bir yapıda tasarlanmıştır. Şimdi bu çerçeveye birlikte göz atalım.
Dijital Erişim: Dijital Toplumun Bir Parçası Olmak demektir.
Peki Ya? Teknolojiden yararlanma konusunda okulumuzda tüm öğrenciler eşit fırsatlara sahip mi?
Dijital Ticaret : E-ticaret ile İlgili Risklerin ve Problemlerin Farkında Olmak demektir.
Peki Ya? Öğrenciler online alışverişin faydalarının farkında olduğu kadar çıkabilecek problemlerin de farkındalar mı?
Dijital İletişim : Elektronik Bilgi Alış Verişi Yapma Fırsatına Sahip Olmak demektir.
Peki Ya? Dijital iletişim teknolojilerini kullanırken öğrencilerin farkında olması gereken kurallar, önlerindeki seçenekler ve etik değerler neler olmalı?
Dijital Okuryazarlık : Teknoloji ve Teknoloji Kullanım Bilgisine Sahip Olmak demektir.
Peki Ya? Öğrenciler dijital teknolojilerden en iyi şekilde nasıl fayda sağlayabilir?
Dijital Etik : Dijital Toplumda Davranış Kurallarına Uymak demektir.
Peki Ya? Öğrenciler dijital teknolojileri kullanırken başkalarının var olduğunu ve onları olumlu/olumsuz etkilediklerini farkındalar mı?
Dijital Güvenlik : Dijital Ortamlarda Güvenlik Önlemlerini Almak demektir.
Peki Ya? Öğrencilere, kendilerini ve ekipmanlarını dijital ortamdaki tehlikelerden korumaları nasıl öğretilebilir?
Dijital Haklar ve Sorumluluklar : Dijital dünyada herkesin sahip olduğu özgürlükler demektir.
Peki Ya? Öğrenciler teknolojiyi kullanırken hak ve sorumluluklarının bilincine nasıl sahip olur?
Dijital Sağlık : Dijital Dünyada Fiziksel ve Psikolojik Olarak Rahat Olmak demektir.
Peki Ya? İnternet ve bilgisayar oyunlarına bağımlılık nasıl önlenebilir?
Dijital Hukuk : Dijital Dünyadaki Eylemlerden Sorumlu Olmak demektir.
Peki Ya? Öğrenciler teknolojiyi kullanırken diğerlerinin haklarını ihlal ediyorlar mı?
9 Elementin Hayatımıza Yansıması Ne Şekilde Olacak?
İşte bu noktada biz eğitimcilerin elini taşın altına koyması gerekiyor. Öğrencilere bu konuları içselleştirmeleri için örnek senaryolar verebilir, bu senaryolara önce onların çözüm önerileri getirmelerini isteyebilir ve sonrasında da ideal çözümü sunabilirsiniz.
Bu gibi sınıf içinden gelen senaryolar sayesinde öğrencilerinizle durum değerlendirmesi yapabilir ve onların dijital vatandaş olma sürecini destekleyebilirsiniz.
Dijital Vatandaşlığın 9 Temeli ile ilgili sorulara cevap bulmak istiyorsanız, zorlu durumlarla mücadele edebilirim diyorsanız alet çantanız hazır. Hepinizi 24 Ekim’de Sonbahar Öğretmenler Sempozyumunda sunacağımız ve eğitimde kullanılan güçlü metodlardan birisi olan metafor yöntemi ile hazırlanmış “Dijital Vatandaşlığı Nasıl Teşvik Edebiliriz?” isimli sunumumuza bekliyoruz. Unutmayın bu sunumda gerçek hayattan durumlarla karşılaşacak ve dijital vatandaş olmak için bir adım daha atmış olacaksınız.
